BSR-beker-retro: Ajax-NAC 2003/2004

Het is 17 december als voor NAC het bekertoernooi in 2003 begint: als deelnemer aan de UEFA Cup krijgen de Bredanaars vrijstelling voor de eerste paar rondes, waardoor NAC instroomt in de achtste finale. De geelzwarten krijgen het in die eerste wedstrijd echter al gelijk flink voor de kiezen: het mag het in de Amsterdam Arena gaan opnemen tegen Ajax. Een elftal waarin latere Champions League-winnaar Maxwell speelt, latere WK-finalisten Nigel de Jong, John Heitinga, Rafael van der Vaart en Wesley Sneijder meedoen, en Zlatan Ibrahimovic in de basis staat, nog aan het begin van zijn Europese zegetocht van geniale gekte. Een team dat weliswaar een week eerder is uitgeschakeld in de Champions League, maar in Nederland bijna onverslaanbaar is. Bijna, want de Amsterdammers verliezen tot aan die avond maar één competitiewedstrijd.
Maar die ene nederlaag lijdt Ajax wel in Breda, tegen NAC. Het competitietreffen kan dan ook reden zijn voor optimisme, maar die geweldige overwinning van midden september lijkt, halverwege december, al eeuwen geleden. Na die 4-2 haalt NAC nog een punt of acht in tien eredivisiewedstrijden: geen topprestatie als je serieuze ambities hebt voor het linkerrijtje. Bovendien doet het dat zonder haar vaste eerste keeper Gabor Babos, die tegen Newcastle United zijn arm gebroken heeft (iets wat kan gebeuren als je 85 kilo Titus Bramble op je ellepijp krijgt).

Kick

Daardoor ziet de ploeg van toffe jongens zich genoodzaakt een tijdelijke vervanger te zoeken. En die vindt het in Arno van Zwam, tot  dat moment verbonden aan Japanse topclub Jubilo Iwata. Weliswaar komt hij zonder al te grote verwachtingen van een basisplaats naar Breda, maar dat betekent niet dat hij geen speeltijd krijgt. Sterker, tot januari is hij basisspeler. “Ik wist precies hoe de vork in de steel zat, ik kwam om de club tot de winterstop uit de brand te helpen, en na de winter zou Gabor het weet op moeten nemen. Maar NAC kwam precies op het goede moment: trainer Ton Lokhoff wist dat ik naar Nederland terugwilde vanuit Japan, mijn kinderen woonden in Etten-Leur, en zo kon ik op steenworp afstand van mijn gezin mijn carrière gaan afsluiten bij een mooie club. NAC was voor mij een lot uit de loterij.”
Dat ‘uit de brand helpen’ betekent dan ook dat hij op doel staat, als NAC het bekerspits afbijt in de Bijlmer. Een wedstrijd waar de geelzwarte supporter zich, gezien de verschillen in vorm, status en geschiedenis tussen NAC en Ajax, geen enorme illusies over maakt. “Onze vorm was tot dan toe wisselvallig, en ik begon zelf ook niet helemaal lekker in Breda,” herinnert Van Zwam zich nu. “Mijn debuut was een 1-2 verlies thuis tegen AZ, bij één goal van Kenneth Perez zag ik er niet goed uit. Maar mede daarom vond ik het ook wel weer lekker dat we tegen Ajax mochten: ik leefde juist altijd op in grote stadions tegen grote tegenstanders, mij gaf dat echt een kick.”

Alle hoeken
Waar de NAC-supporter zich misschien weinig voor kan stellen van een stunt, is het vertrouwen in de spelersgroep echter wél aanwezig. Wat heet: NAC staat in de eerste helft nauwelijks onder druk, en creëert zelfs meerdere mogelijkheden op een goal. Engelaar kopt in de eerste helft een bal op de paal, Boukhari krijgt tegen het eind van de wedstrijd met een hoge boogbal nog bijna de handen op elkaar, maar hét hoogtepunt komt op naam van Ali Boussaboun: een klinische schuiver in de korte hoek voorbij Bogdan Lobont, op aangeven van Anouar Diba. 0-1, tegen een dolend Ajax, in een koude, halflege Arena (zoals ook te zien is op dit fotoverslag van ‘de andere kant’).
“Maar gelukkig schoten ze ook van alle hoeken en standen tegen mij aan,” stelt keeper Van Zwam. Want inderdaad, voor hem is net zo goed een heldenrol weggelegd die avond: Ajax zet na de rust ineens aan, krijgt ineens wél mogelijkheden, en is meermaals dichtbij een voorsprong of een gelijkmaker. Maar keer op keer ligt, staat, springt en duikt Arno van Zwam in de weg. Het doel blijft schoon, NAC houdt stand, ondanks druk van de Amsterdammers, ondanks een blessure bij Mark Schenning, en ondanks maar liefst zes minuten extra tijd. Eindstand: 0-1. NAC verslaat Ajax voor de tweede keer in drie maanden, en niet eens onverdiend. En dat doet het met dank aan een taaie ploeg, en een keeper die werkelijk alles pakt. “Soms heb je avonden waarbij de tegenstander alles tegen je aan schiet. Zulke wedstrijden heb ik er bij NAC twee of drie gehad, en Ajax-uit was er daar één van. Het was, zo bekeken, best een mooie wedstrijd, hè?“

Niets te verliezen

Beelden op YouTube zijn niet meer te vinden van die prachtige avond, maar wie geheel toevallig in het bezit is van de seizoens-DVD van seizoen 2003-2004 weet dat het wedstrijdbeeld en het keeperswerk van die avond in Amsterdam tot inspiratie mogen dienen voor de bekerpot van vanavond. Want het is voor een team dat het opneemt tegen een Drentse Eredivisionist een les in hoe een, op voorhand, kwalitatief lager ingeschatte ploeg de winst kan pakken tegen een ploeg die normaal gesproken 'hoort' te winnen: met discipline, realisme, scherpte, en vooral bravoure. “Soms gaan spelers toch met lichte angst naar zo’n wedstrijd toe, maar zo’n team hadden we toen zeker niet: we wisten heel goed dat we een moeilijke ploeg waren om te verslaan. En misschien wel belangrijker: in de Arena hadden we niets te verliezen, we konden alleen maar winnen. Iedereen verwachtte dat Ajax ons wel even opzij zou zetten, maar wij gingen erheen om onze huid zo duur mogelijk te verkopen. En dat hebben we volgens mij uitstekend gedaan.”

Later deze week volgt een BSRetro-portret met Arno van Zwam, over keepers motiveren, de zenuwslopende play-offs van 2005/06, en het leven als exotisch ‘entertainer’ in de Japanse J-League. Hou www.BSideRats.nl in de gaten!