BSR Interview: Justin Goetzee - Deel 1

Je bent nu bijna 3,5 jaar in dienst van NAC. Begonnen als commercieel directeur, maar al vrij vlot algemeen directeur geworden. Dat was vermoedelijk niet je intentie toen je aan de slag ging.

"Nee, ik zat eerder met Stefaan Eskes bij de laatste twee in de procedure om algemeen directeur te worden. Ik heb NAC toen gebeld om te zeggen dat ik die rol niet zag zitten. In dat gesprek kreeg ik te horen dat ze mij ook niet gekozen hadden, dus dat zat toen aan beide kanten. Stefaan was op dat moment een betere kandidaat. Vanaf dat moment hebben Stefaan en ik contact gehouden, omdat mijn intentie was om hem op de achtergrond te helpen.  Ik kende de club natuurlijk goed, want ik kom er al dertig jaar. Mede door dat contact heeft Stefaan mij uiteindelijk benaderd om commercieel directeur te worden. Iets waar ik eigenlijk geen oren naar had. Ik wilde op dat moment eigenlijk niet instappen bij NAC. Hij heeft mij toen toch overgehaald en heeft mij informeel beloofd dat ik op termijn zijn opvolger zou kunnen worden. Ik had dus in mijn hoofd dat ik na een jaar of drie, vier door zou stromen naar een positie als algemeen directeur, omdat daar ook mijn lange termijn ambitie lag. Nou, dat werd dus geen drie jaar, maar drie maanden, omdat Stefaan ontslagen werd. Eerst op interim-basis en later definitief. "

Je geeft aan dat je bij je eerste sollicitatie niet de klik voelde om algemeen directeur te worden, maar wordt dat kort na je aanstelling als commercieel directeur alsnog. Wat was er in die tussenliggende periode veranderd?

"Er zit anderhalf jaar tussen mijn eerste gesprekken, Stefaan's aanstelling en ontslag en mijn aanstelling als algemeen directeur. De situatie was heel anders dan eerst. De financiers vroegen me toen of ik het alstjeblieft over wilde nemen. En ik zag zelf ook wel dat er, gezien de tijdsdruk, geen geschikte andere kandidaat snel beschikbaar was. Dus ik heb dat gewoon gedaan. Allereerst omdat k de club en de financiers wilde helpen en daarnaast was het mijn lange termijn ambitie. Daar heb ik geen seconde over getwijfeld."

Waarom niet?

"Ik ben een intuïtief mens. Eerder zei mijn intuïtie dat ik het niet moest doen en anderhalf jaar later hoefde ik er niet over na te denken. Mijn gevoel zei dat ik het moest doen. Niet stilstaan bij het afbreukrisico enzovoort, maar gewoon gas geven en gaan."

Maar toch, je had natuurlijk al de bagage van directeur algemene zaken van een club in problemen door je historie bij RKC. Bij NAC zag het er allemaal ook niet rooskleurig uit. Heb je dan helemaal niet getwijfeld?

"Ik zat er drie maanden en wist dat het er niet rooskleurig voor stond. Ik had geleerd van mijn tijd bij RKC. Toen ik daar binnenkwam was het een puinhoop. Ik had toen niet goed mijn huiswerk gedaan, eerlijk is eerlijk, en wist dus niet goed waar ik instapte. De club was naar de haaien. Bij NAC wist ik wel hoe de club ervoor stond en had ik dus ook geïnformeerd 'nee' kunnen zeggen. Ik voelde alleen bij de financiers dat zij de ambitie hadden om de club erbovenop te helpen. Zonder die drive bij de financiers had ik het niet gedaan."

Maar die financiers blijven natuurlijk ook niet oneindig hun portemonnee trekken.

"Ik heb heel veel contact met de grootaandeelhouders en weet precies hoe zij in de wedstrijd zitten. Dat is voor mij maatgevend. Zolang ik niet het gevoel heb dat zij de club in de steek laten, blijf ik optimaal gemotiveerd om dit te doen. Natuurlijk heb ik wel moeilijke momenten gehad in de afgelopen drieënhalf jaar. De tegenslagen, de degradatie natuurlijk en het feit dat we op sportief gebied niet altijd de juiste mensen op de juiste plaats hebben weten te krijgen. Dan stel je jezelf weleens de vraag waar je het allemaal voor doet."

En wat is op die momenten het antwoord?

"Ik ben heel kritisch naar mezelf. Ik vraag me altijd af of ik over het algemeen de goede dingen doe en wat de mensen in de inner circle van me vinden. Dat zijn de mensen van de Clubraad, de supportersorganen/media, het personeel, de sponsors, de Raad van Commissarissen en de aandeelhouders. Dat zijn de mensen die voor mij als spiegel fungeren. Als ik het gevoel heb dat ik daar nog draagvlak heb, dan is dat voor mij de basis om door te gaan. Dat zijn namelijk mensen die je redelijk tot zeer goed kunnen beoordelen. En ik heb aan Hans Smulders van de zomer gevraagd of hij mij, gezien mijn verleden bij de club, nog wel de juiste persoon vond om het nieuwe pad mee in te gaan. Het antwoord daarop was volmondig 'ja'. De komst van Hans heeft me sowieso nieuwe energie gegeven. Hij heeft hele andere capaciteiten dan ik. We dagen elkaar continu uit, zijn elkaar continu aan het verbeteren en hebben ook veel lol samen. Die samenwerking zorgt ervoor dat ik ook nu de energie en drive voel om ook in deze moeilijke fase toch rechtop te blijven staan en door te blijven gaan."

Wat voor gesprekken voer je dan precies met Hans Smulders? Er zou een sterke scheiding tussen het sportieve en 'het bedrijf NAC' zijn. Wat heb je elkaar dan te vertellen?

"We hebben het over de wijze waarop wij allebei onze functie invullen, hoe we met mensen omgaan en hoe we met ons beleidsplan omgaan. We hebben heel verschillende expertises en handelen daar intern ook naar, maar dat wil niet zeggen dat je niet op een bepaald niveau met elkaar kunt sparren. Bijvoorbeeld over hoe je met onrust rond de club omgaat. Ik kan Hans natuurlijk helpen met met mijn inzichten over NAC. En andersom kan hij mij, door het feit dat hij toch meer afstand heeft tot NAC, weer uit die geel-zwarte cirkel trekken waar ik in zit. Ik word de hele tijd op iedere verjaardag, iedere bruiloft en ook in de supermarkt geconfronteerd met meningen, berichten, signalen van mensen. Die hebben impact op mij. Hans trekt me dan uit het geel-zwarte web om me met afstand naar de zaken te laten kijken."

Je geeft aan dat je beïnvloed wordt door de gesprekken die je met verschillende mensen voert. Er wordt vaak gesproken over een sterk krachtenveld rond NAC. Jij zit daar middenin. Hoe zie jij dat?

"Ik vind persoonlijk dat dat allemaal veel minder is geworden. Mensen roepen vaak dat ze niet snappen hoe de organisatiestructuur is, snappen niet wat er gebeurt en hoe de lijnen lopen. Dat is misschien een gebrek in onze communicatie, want ik ervaar dat helemaal niet zo. Je kunt daar natuurlijk wat van vinden als je sportief slecht presteert, maar er zit al vier jaar dezelfde RvC. Er zit al vier jaar dezelfde directeur, de aandeelhouders zijn rustig en komen zelden in de media. Dus intern bij ons is het duidelijk en rustig. Omdat wij intern behoorlijk eensgezind zijn, heb ik het idee dat het speelveld om de club ook minder sterk is geworden. Het is er wel, maar heeft minder invloed. NAC wordt nooit een rustige club. Dat is een utopie. Want als we over twee jaar rond deze tijd in de Eredivisie op de dertiende plek staan, begint ook iedereen te zeuren dat we te laag staan. Dat gaat niet veranderen. Dat hoort bij NAC.  Daar kun je je wel druk over maken, maar dat zal over twintig jaar nog steeds zo zijn. Het geeft ook aan dat de betrokkenheid bij NAC groot is en dat NAC leeft. Dat is ook wel weer het mooie aan NAC.”

Wat heeft ervoor gezorgd dat het nu zo eensgezind en rustig is? Dat kan niet alleen de interne organisatie zijn.

"Ik denk dat dat voor een deel zit in het feit dat we proactief contact met onze stakeholders hebben; veel intensiever contact met de Clubraad, de aandeelhouders en veel intensiever contact tussen directie en RvC. Het zit hem in communicatie. We zijn altijd bereikbaar, we zijn transparant over alles wat we doen. Ik denk dat dat bijdraagt aan de rust rond de club."

Kijk je echter naar de beleidskant, dan is er nauwelijks rust. Ontslagen trainers, weer een nieuwe technisch directeur. Reken je dat jezelf aan?

"Het is gewoon heel lastig. We hebben een tweekoppige directie, dus we zijn samen verantwoordelijk voor alles wat er gebeurt bij NAC. Dat waren Graeme en ik en dat zijn Hans en ik nu ook. Boven een bepaald bedrag moeten we allebei onze handtekening zetten. Er wordt weleens gezegd dat ik wegloop voor mijn verantwoordelijkheden, maar ik ben voor alles verantwoordelijk waar mijn handtekening onder staat.”

Er zal toch expliciet bij iemand een verantwoordelijkheid liggen voor de verkeerde aanstellingen in het verleden?

"Ik heb geen zin om naar het verleden te kijken en met de vinger te wijzen. Er worden overal fouten gemaakt. Kijk je sec naar de structuur bij NAC, dan is het zo dat de RvC de directie aanstelt. Inhoudelijk is Hans volledig verantwoordelijk voor het voetbalbeleid en ben ik  verantwoordelijk voor alle andere dingen. En samen zijn we statutair verantwoordelijk voor het hele operationele beleid van NAC! In het verleden zijn er alleen zoveel beslissingen genomen vanuit verschillende hoeken, dat het heel moeilijk is daar een schuldige of verantwoordelijke aan te wijzen. Het was met name onduidelijk in de periode van de transitie van financiers naar aandeelhouders. Er zat toen maar één persoon in de RvC, er was maar één directeur. Dat zorgde voor verwarring. Nu is de structuur wel helder en ligt dat anders."

Maakt dat ook dat je met meer vertrouwen naar de toekomst kijkt?

"Met name door de komst van Hans heb ik dat heel sterk gekregen. Ik zat van de zomer met een zaakwaarnemer, die ik goed ken, aan tafel en vroeg hem: "Joh, noem mij voor het niveau van NAC en binnen onze budgetten, nou eens vijf goede trainers en vijf goede technisch directeuren." Hij moest tien minuten nadenken en had toen twee van de tien namen ingevuld. Dat geeft maar aan hoe moeilijk het voor een club als NAC is om voor die functies de juiste man op de juiste plaats te zetten. Algemeen directeuren zijn er duizend. Of ze beter zijn dan ik laat ik aan anderen over, maar die heb je er echt talloze. Een goede technisch directeur voor op ons niveau is echter veel moeilijker te vinden. Ik heb eerder met Marcel Brands en Mo Allach mogen werken. Dat is wat mij betreft de top van Nederland. Ik vind, en dat meen ik echt, dat Hans zich daarmee kan meten."

In de periode voorafgaand aan de komst van Smulders leek het meer dan eens alsof er maar wat gedaan werd bij NAC.

“Weet je, het is heel lastig om in een neergaande spiraal, die bij NAC al jaren geleden is ingezet, te moeten bezuinigen en óók iets op te bouwen. Dat is een verschrikkelijk lastige combinatie. Vorig jaar hebben we bewust voor de korte termijn gekozen: een trainer voor de korte termijn, een kapitaalinjectie in het voetbalbedrijf. We hebben toen bewust gekozen om het geld niet in een technisch directeur te steken, maar in het elftal. We hebben uiteindelijk onze doelstelling om te promoveren niet gehaald. Dat heeft dus niet gewerkt. Toen hebben we besloten om de trend van de kortetermijnpolitiek te doorbreken en een koers voor lange termijn te gaan varen. Ik geloof in die koers. Met de komst van Hans ligt er nu een goed technisch beleidsplan met een duidelijke visie.”

Er is veel wantrouwen onder supporters. Zij horen al jaren dat het nu écht beter zal gaan bij NAC, maar telkens blijkt de praktijk toch wat weerbarstiger. Waarom zouden ze dit beleidsplan wel vertrouwen?

“Ik snap het wantrouwen bij de supporters heel goed, zeker als je kijkt naar de prestaties van de afgelopen zeven jaar. Bij NAC telt alleen het resultaat op het veld. Ik snap dat supporters schijt hebben aan wat er op de achtergrond gebeurt, want die komen naar het stadion om hun ploeg te zien strijden en winnen. Maar ook zij moeten niet vergeten dat we een gigantische inhaalslag hebben moeten maken. De afgelopen jaren in eerste instantie op operationeel/financieel vlak en het afgelopen half jaar op technisch gebied. De dingen die we doen vertalen zich echter niet meteen naar een kampioenschap. We hebben vorig jaar geprobeerd iets te forceren met veel geld en dat is niet gelukt. Dat betekent dat het roer om moet en je moet gaan bouwen. “

Maar waarom is er pas afgelopen zomer voor de lange termijn gekozen?

"Wij worden constant gevangen in een financieel web. Wij handelen eigenlijk vrijwel altijd vanuit financiële nood. Probeer dan maar eens de juiste dingen te doen. Daarom hebben we vorig jaar gezegd: we zetten alles op alles om in één jaar promotie te bewerkstelligen om vanaf daar weer te gaan bouwen. Al het geld is naar de selectie gegaan. We hebben nu in overleg met de RvC en aandeelhouders een streep getrokken en besloten om helemaal opnieuw te beginnen. Dan maar met minder geld langzaam weer een fundament leggen en vanuit daar weer terug groeien naar de Eredivisie. "

Kun je ons meenemen in dat proces vorig jaar? Als je toen al voor de lange termijn had gekozen, had je meer geld gehad om aan het fundament te bouwen.

"Dat is achteraf makkelijk, maar wel waar natuurlijk. We hebben toen vanuit de gedachte gehandeld dat we binnen een jaar een gigantisch financieel probleem zouden hebben als we niet zouden promoveren. Dat dwong ons naar de korte termijn. We dachten echt dat er met nóg een jaar Jupiler League geen leven meer voor NAC zou zijn. Ik zou het liefst altijd aan de lange termijn werken, maar die druk van die financiën hangt altijd als een guillotine boven je hoofd. Daar komt dan de druk van buiten nog eens bij. NAC is een enorm grote club, waardoor er een enorme druk is op de prestaties. Die druk kunnen we nu gewoon even niet hebben.”

Maar je voedt die druk toch ook voor een heel groot gedeelte zelf? Als jij zou roepen dat de club de komende vijf jaar financieel zou kunnen overleven in de Jupiler League, zou er bij de supporters een heel groot gedeelte van de onrust wegvallen. NAC-supporters zijn volgens ons niet bang voor een Sparta-scenario als zij weten dat er een solide langetermijnbeleid gevoerd wordt. Jullie roepen alleen zelf telkens dat NAC het in de Jupiler League financieel heel moeilijk krijgt. De angst en daarmee de druk zitten hem in het feit dat supporters bang zijn dat hun club volgend jaar niet meer bestaat. Daar heeft niemand last van behalve zij.

“Zo had ik er nog niet tegenaan gekeken. Dat is voor mij wel een eyeopener, ik snap wat je bedoelt. Ondanks dat ik ook veel contact met supporters heb, heb ik dit zo nog nooit zo concreet teruggekregen. Het is voor mij alleen heel lastig om die toezegging al te doen. Ik heb vertrouwen in onze stakeholders en sponsoren en heb daarom vertrouwen in de toekomst, maar ik kan de garantie nog niet geven dat het de komende vijf jaar goed zit bij NAC in de Jupiler League. Je mag echter van mij aannemen dat een bestendige toekomst van NAC voor mij prioriteit nummer één is.”

Ondanks de verhalen dat het bij nog een jaar Jupiler League voor NAC moeilijk zou worden, bestaan we nu nog steeds. Wat is er sinds de degradatie veranderd?

"Allereerst hebben we afgelopen zomer natuurlijk weer heel veel bezuinigd. Daarnaast zorgt het besef dat een focus op de korte termijn niet werkt voor verandering. Je moet wel switchen, zelfs al heb je geen geld. Daarnaast speelt mee dat mensen zijn gaan geloven in de visie van Hans, waardoor we intern meer rugdekking hebben. En we hebben financieel vier goede jaren gehad, waardoor we een buffer hadden om dit jaar zelfstandig uit te kunnen zingen."

Sportief wil het dit seizoen nog niet echt. Sta je dan iedere dag nerveus bij Hans aan zijn bureau?

"Nee, we wisten dat we door de verandering naar de lange termijn tijd nodig zouden hebben. We hebben heel lang over de doelstelling getwijfeld, want je voelt de druk van de buitenwereld om te móeten promoveren en kampioen te móeten worden. Wij wisten echter vanaf dag één dat een kampioenschap moeilijk haalbaar zou zijn, maar het moet heel gek lopen wil je met dit elftal geen top vijf halen. Dan haal je de tweede ronde van de play-offs en speel je toch om promotie. Hans is ervan overtuigd dat we met dit elftal de play-offs kunnen halen."

Maakt het langetermijnverhaal jouw deel van het werk lastiger? Sponsoren zullen vermoedelijk meer belangstelling hebben voor een club in de Eredivisie dan voor een die een onduidelijk aantal jaar Jupiler League speelt.

"Ja, dat maakt het lastig. Vreselijk lastig. NAC is, zoals ik al zei, een heel onrustige, opportunistische club waar langetermijnbeleid sowieso moeilijk is. Als er dan in bepaalde fases ook nog eens enorm kritisch gereageerd wordt en er op de man wordt gespeeld, hebben we daar last van. Na de degradatie zijn we sowieso enorm veel inkomsten kwijtgeraakt. Voor de Jupiler League hebben we een enorm grote commerciële begroting, maar er zit wel een sterk dalende lijn in. Twee grote contracten liepen af en met de inkomsten in de Jupiler League zakken we sowieso met ongeveer 25% ten opzichte van de Eredivisie. Dus het is heel hard werken om alles in ieder geval te stabiliseren. Als je die twee grote contracten (die we ook in de Eredivisie kwijtgeraakt waren) buiten beschouwing laat, lukt het aardig te boel te stutten. We weten echter dat het in de Jupiler League lastiger is dan in de Eredivisie om toeschouwers en sponsoren aan je te binden.”

Voel je dan, ondanks je vertrouwen in de toekomst, spanning richting komend seizoen? Promotie lijkt ook dit jaar geen ABC-tje.

“Nee, want ik ben al vanaf september bezig met diverse scenario’s. Daar zitten ook scenario’s bij om nog een paar jaar Jupiler League op te vangen. Ik zou een slechte algemeen directeur zijn als ik pas in mei zou denken ‘Shit, we hebben het niet gehaald. Wat nu?’ Daarom voer ik al vanaf september gesprekken met onder meer de RVC en de aandeelhouders over wat te doen als we niet promoveren. Ik ben eigenlijk continu voorbereid op meerdere scenario’s. Dat wil niet zeggen dat ze allemaal even rooskleurig zijn, maar ik weet wel wat ons in ieder scenario te doen staat. Daarbij maken we gebruik van onze ervaringen en onderzoeken bij andere clubs. We weten hoe de financiën zich ontwikkelen bij clubs die wat langer in de Jupiler League blijven en hoe dat gaat bij clubs die promoveren. Daardoor hebben we redelijk goed in beeld wat de financiële consequenties zijn van nog een jaar Jupiler League.”

Op een gegeven moment is de rek eruit, lijkt ons.

“We weten dat het met onze hoge vaste lasten nu geen haalbare kaart is in de Jupiler League een sluitende begroting te maken. Dan zouden we ervoor kunnen kiezen nóg verder in de organisatie en het spelersbudget te snijden, maar dan weet je ook dat je al je ambitieuze plannen in de koelkast kunt stoppen. Je moet de juiste balans zoeken. Enerzijds wil je alles op peil houden, zodat je meestrijdt om promotie en gedegen de Eredivisie in kunt als je promoveert. Maar anderzijds moeten we er wel voor zorgen dat we zo min mogelijk uitgeven. Kijk je sec naar de bezetting bij ons op kantoor, dan hebben we voor een club in de Jupiler League een grote organisatie. Maar kijk je naar de grootte van de club, dan doen we het met een minimale bezetting. Iedereen moet bij ons enorm op zijn tenen lopen. Wij vragen behoorlijk wat van de mensen die bij NAC werken. Telkens de juiste keuzes moeten maken en telkens een nieuw konijn uit de hoge hoed moeten toveren geeft wel druk, maar ik heb er vertrouwen in dat we het weer gaan managen. Zeker ook omdat ik het vertrouwen bij onze stakeholders voel.”