BSRetro: 2009, een zomer-NAC-droom (VI)

(klik hier voor deel V)

Gelukkig heb ik geen vroegboekkorting gepakt, zeg. De laatste wedstrijd van het afgelopen seizoen eindigde met winst in Groningen, een supportersfeest op de Grote Markt, Lurling op de schouders, en een plaatsje in de eerste editie van de Europa League, die vandaag voor NAC gaat beginnen. Het maakt de hele zomer hypnotiserend en opwindend, een zomer vol vooruitzichten op een nieuw NAC-jaar gekleurd door hoop op leuke lotingen, op avonturen achter het IJzeren Gordijn, op groundhop-tripjes naar grote stadions waar onze jongens eindelijk zélf mogen spelen. Ik had tot nu toe alleen gehoopt, maar nooit echt verwácht dat het zover zou komen, maar nu NAC eindelijk bij de grote(re) vissen in de Eredivisie hoort, en eindelijk de vruchten mag plukken van het werk van Ernie Brandts, Robert Maaskant, Earnie Stewart en Theo Mommers, tja, nu wil ik élk jaar wel zo’n zomer.

Zo’n zomer waarin elk NAC-nieuws goed nieuws is, een zomer waarin je eigenlijk niet op vakantie kunt, een zomer waarin mannen ruzie krijgen met hun gezin omdat ze in april al een resort op Rhodos hadden geboekt, niet wetend dat halverwege het hoogseizoen Zwaanswijk de eerste tackle al zou inzetten. Een zomer ook waarin de naam “NAC Breda (NLD)” in balletjes, in kommen, uit kokers kan komen rollen. Ergens eind juni schijnt de zon lekker buiten, vrienden liggen aan strand, zwembad, plas of meer, en mijn vriendin probeert me naar een terrasje te sleuren, maar ik blijf als een bokkende ezel mooi zitten waar ik zit: achter een grote grijze computer met vierkant scherm, starend naar de rood-bruin-witte pagina van de loting, live op www.uefa.com.

Koude douche

Maar ja. Net na de play-offs in mei was ik nog een beetje hitsig over de mogelijke tegenstanders (Roma! Aston Villa! Braga!), maar het wordt eerder koud afdouchen dan spanning en romantiek: de ploegen uit de Serie A of Primera Division stromen pas over één of twee rondes in. De clubs in deze tweede voorronde Europa League komen hoofdzakelijk uit landen waar ze alleen communiceren in keelklanken en rooksignalen, waar ze in winkels betalen met kogels en flessen bloed, waar elke maaltijd bestaat uit onderdrukking en bietensoep. Plaatsen ook waar het lijkt alsof de plaatselijke legerleider de clubnaam heeft gedicteerd door zijn voorhoofd op een toetsenbord te beuken. Rabotnicki Kometal, Szombathelyi Haladas, Naftan Novopolotsk, Ulikarpod Borowar, Široki Brijeg, MTZ-RIPO en Flamutari Vlorë zijn zomaar wat ploegen die als primeurtegenstander een vermelding in het NAC-museum kunnen krijgen. (OK, niet allemaal, ééntje heb ik net zelf verzonnen, maar ik bedoel maar).

En inderdaad, NAC zou NAC niet zijn als het de kortste, makkelijkste route krijgt: in de geest van de play-offs van twee maanden geleden loot NAC het typfoutgevoelige Gandzasar Kapan. 4000 kilometer weg. Een door de Nagorno-Karabach-oorlog geteisterd staartstuk van voormalige Sovjetrepubliek Armenië. Onverharde wegen, bommenkraters, armoede, besneeuwde Kaukasusbergen, een onleesbaar schrift. De verste uitwedstrijd ooit voor een Nederlandse club. Achter het IJzeren Gordijn krijgt zo een hele nieuwe dimensie: dit is voorbij de Loden Lamellen, door het Betonnen Bankstel en onder het Asbesten Aanrecht. Dus die loting… Tja eh. Hup NAC?

Kapanners

Ik weet dus niet hoeveel vriendinnen in hun eentje naar Kreta zijn, of met een vriendin, of dat ze desnoods door een plaatselijke Giannis of Alexandros worden ingesmeerd, maar het stadion is vol, midden in de zomerstop. Waar half Breda al jaren naar heeft toegeleefd is vanavond dan ein-de-lijk werkelijkheid: we gaan Europa in. Ondanks dat het barbecueseizoen op zijn hoogtepunt is, ondanks dat de festivals in volle gang zijn, ondanks talloze verkeerd getimede vakanties. Ik kan gelukkig geen vakantie betalen, ik werk de hele zomer van vrijdag tot en met dinsdag in het restaurant, wat betekent dat ik vanavond vrij, vrolijk, niet in relatiecrisis, en boven alles op de Eretribune ben. Er zijn maar amper Kapaniërs (Kapanaren? Kapanezen? Kapani?) meegekomen vanuit Zuid-Oost-Armenië, dus het uitvak blijft leeg: een flink stuk daarvan is eveneens gereserveerd voor NAC-fans.

De mensen die Gandzasar in Breda komen ondersteunen zijn vooral Armeense Nederlanders die vooral blij zijn dat er wat landgenoten komen opdraven, want er zijn zomers geklede diasporadische vrouwen buiten het stadion, met donker haar en Armeense vlaggetjes op de wangen geschilderd, en een man in een witte blouse hangt het rood-blauw-geel in een bovenhoekje van de hoofdtribune (waar ze alle tien uiteindelijk maar worden weggezet). De DJ in het Rat Verlegh draait het hallucinogene ‘Armenia, city in the sky’ van The Who, dat meer over een LSD-trip gaat dan over het land in kwestie, maar ja, wat moet je in vredesnaam ánders voor toepasselijks opzetten?  

16 juli 2009, NAC-Gandzasar Kapan. 'Found footage' van de Armeense fans die 'Hayastan' scanderen, de Armeense naam voor Armenië. Het is ze gegund.

Henny

Als de spelers in de catacomben zijn voor de aftrap denk ik nog maar eens terug aan vorig seizoen, aan de play-offs, aan de laatste keer dat ik hier zat, maar vooral aan een nieuwsbericht dat ik ergens in de winter van 2009 voor het eerst zag. “Schilder naar NAC.” Toen ik het las sloeg de kou me om het hart. Heel even moest ik leven met het idee dat Henny Schilder, de centrale verdediger uit Volendam, als versterking was gehaald. Tuurlijk, dacht ik, betrouwbare verdediger van een kleine club, die dat seizoen per ongeluk Eredivisie speelt. Tuurlijk, niet te oud, niet te jong, niet te duur, maar toch al een wedstrijdje of negentig ervaring. Tuurlijk, misschien geen geweldige voetballer, of goeie verdediger, maar hij past bij het profiel van spelers die ik, onbewust, verwacht als NAC iemand haalt: een goeie kracht uit de Eerste Divisie, een beetje een gok qua niveau, maar je hebt er hopelijk geen verkeerde aan. Een stand-in voor Penders en Zwaanswijk. Een soort Tyrone Loran. Een ‘kan-geen-kwaad’-transfer. Maar wat móeten we daarmee?

Het duurde een minuut of twee voor ik doorhad dat het Robbert Schilder betrof. Die viel, als huurling van Ajax, al twee jaar bijzonder positief op bij Heracles. Een getalenteerde vleugelverdediger, potentie als linkermiddenvelder. Een speler waar iedere club in de subtop van de Eredivisie blij mee zou zijn, en die na jaren Almeloos gerommel in het rechterrijtje NAC als een stap hogerop ziet. Goeie opkomende back. Goeie trap in z’n Mokumse poten. Goeie naam. Goed haar. Ik ben nog steeds erg blij met zijn komst. Maar ik sta er in de blijdschap geen seconde bij stil dat transfervrije spelers van begin 20, met Eredivisie-ervaring en een aflopend contract bij Ajax, met ongetwijfeld meer opties in binnen- en buitenland, waarschijnlijk niet alleen voor het sportieve plaatje naar NAC komen. Hij is, laat ik het maar gewoon zeggen, vast niet de goedkoopste oplossing om Patrick Mtiliga te vervangen.

Hostel

Die zit! Kees Kwakman kopt een voorzet van Kolkka binnen. 1-0 voor NAC! En mogen we zeggen dat hij een beetje in de lucht hing? De Armeniërs en Georgiërs van Gandzasar (en één Braziliaan, want er is altijd één Braziliaan) hangen vooral voor de eigen goal, en het is aan NAC om iets te forceren. Het mag duidelijk zijn: de gasten van vanavond komen niet om te winnen. De omstandigheden die ze in Breda treffen staan bovendien haaks op wat ze doorgaans gewend zijn. Er zijn überhaupt al amper Armenen in Armenië, en de paar inwoners díe er zijn geven niet geweldig veel om voetbal, laat staan om middenmootploeg Gandzasar. Een competitie waar op een goede dag een paar honderd fans komen opdagen, voor een team vol semi-profs uit de buurt en één verdwaalde exoot uit Rio de Janeiro.

De voorbereiding van Gandzasar is dan ook semi-professioneel te noemen. Het is dat sponsor Princeville de spelers van Gandzasar uiteindelijk een gratis verblijf aanbiedt, want anders lagen de Armeniërs op zaal in een hostel. Welke Armeense spelers naar Nederland komen moet worden afgelezen aan de lijst met visa die verstrekt zijn aan de selectie van Gandzasar, want niemand is zeker welke gegooglede opstelling de juiste is. Het valt de plaatselijke krant bovendien op dat de spelers van Gandzasar allemaal een kilo of vijf te zwaar zijn, een hele prestatie als je in een bloedheet land woont en (in principe) dagelijks sport. Maar goed, 1-0, kijk uit, dat is in Europees verband een typische deksel-op-de-neus-stand als je tegen een ‘kleine’ ploeg speelt. Je hoort de dooddoeners al uit de mond van de commentatoren glippen als je naar dit zelfverzekerde NAC kijkt, deze eerste, vlekkeloze helft. 1-0, dan heb je nog niks. Dan kan het alle kanten nog op. Dan zit een ongeluk in een klein hoekje. Dan kan het zomaar nog gaan spoken. Dan moet je bij de les blijven. Zelfs in een uitverkocht Rat Verlegh (met iets minder toeschouwers dan normaal, want de UEFA verbiedt staanplaatsen, dus op het midden van de B-Side ligt het stadswapen op een grote witte ondergrond) moet je het dan nog maar zien. Het zijn strategische, berekenende gedachten die ik nooit had gedacht te hoeven denken, maar het is de nieuwe realiteit in Breda: één van volwassen voetbal, van zakelijk durven zijn, van, voor het eerst sinds 1967, een volgende ronde in een Europees hoofdtoernooi. Dat wat ik normaal iets voor topteams beschouw beleef ik nu zelf, hier in Breda, en dat voelt onwennig, maar heel goed.  

Een jaar eerder: grote ambities in Breda. Inclusief artist's impression van de nieuwe look van het Rat Verlegh, met geile gele overhellende stadionlampen, en op het voorplein een knots van een uitbouw in glas en metaal. De eerste bouwfase, ingrepen op tribunes en in het hoofdgebouw, is in juli 2009 in volle gang.

Rust

De scheids fluit voor de rust. Ik mijmer verder. Want dat Schilder voor NAC kiest zegt ook iets over de vijver waarin NAC tegenwoordig in vist: gevestigde namen. En waarom ook niet? De hele club is in opmars. Er staat een prachtig, ervaren, saamhorig team, dat, omdat het allemaal mannen van rond de dertig zijn, niet meteen wordt leeggeroofd na één leuk succesje. Veel wisselgeld zit er immers niet op pakweg Patrick Zwaanswijk (34 jaar), Anthony Lurling (32 jaar) of Tommie van der Leegte (32 jaar). Bovendien: de transfermarkt is weliswaar nog zeker anderhalve maand open, maar de weinige spelers die wél transferwaarde vertegenwoordigen, zoals Matthew Amoah en Kees Kwakman, lijken gewoon bij NAC te blijven. In Breda wil je volgens mij best voetballen, als je de keuze hebt.

En waar op het veld een goede basis ligt voor de sportieve toekomst, wordt er om dat veld heen net zozeer gebouwd aan een steeds groter NAC. Vrij letterlijk trouwens. Op de B-side zijn al staanplaatsen, die worden op Vak G ook gebouwd de komende tijd, het hoofdgebouw wordt verbouwd en uitgebreid, en over een jaar worden de grachten van de B-Side en Vak G overkapt. Het uitvak, dat zo’n beetje de halve korte zijde inneemt, is ruim bemeten, en wordt ergens de komende maanden gemoderniseerd. Door dat alles komen er meer plekken voor NAC-fans (en vooral sponsoren) in het stadion beschikbaar, en dat schroeft de capaciteit op tot bijna 20.000 plekken. Qua accommodatie kom je dan tussen de Utrechts, de Twentes, de Groningens en de Heerenveens van deze wereld terecht: structurele subtoppers met jaarlijkse ambities om Europees voetbal te halen. Daar hoort NAC wat mij betreft thuis, maar daar heeft het in de afgelopen 97 jaar maar zelden gestaan. Het is tijd om NAC definitief er bovenop te helpen, de tijdelijke status van nu te verzilveren, om spijkers met koppen te slaan.

Feelgood

Over spijkers en koppen gesproken: het gaat na rust ineens hard. Een bescheiden 1-0 ruststand is voor de ploeg van toffe jongens aanleiding om even aan te zetten na de thee, en dat wordt de Armeense semi-profs dan toch te machtig. En flink ook. Twee keer Amoah, twee keer De Graaf en één keer een lekker balletje van Anthony Lurling zetten een dikverdiende 6-0 eindstand op het bord, al na een minuut of 70 spelen. De sfeer zit er dan ook lekker in aan de Stadionstraat, eerder ontspannen uitbundig dan gespannen fanatiek. Het is een fijne zomeravond zonder wolken, op het veld gaat het van een leien dakje, de fans vermaken zich prima, en Gandzasar Kapan is een ideale tegenstander in de vroege voorbereiding. Want daar zit NAC op dit moment natuurlijk nog middenin. De competitie begint pas over twee weken, en waar de heren spelers normaal gesproken op ’t Heike, in de Fendert of op de Blauwe Kei plaatselijke HBO’ers, Rabobankers, bouwvakkers en automonteurs naar de dubbele cijfers schieten, staan de geelzwarten vandaag al voor de serieus te ballen. Dat brengt lekkere druk met zich mee, want je kunt warmdraaien voor de de volgende ronde Europees voetbal, er is écht iets te winnen, en zo kom je gelijk ook lekker op stoom voordat de Eredivisie goed en wel begonnen is.

De avond ontrolt zich voor NAC dan ook als een feelgood-film. De volgende ronde is al in de tas, de blik kan op de winnaar van het Poolse Polonia Warschau tegen Juvenes/Dogana uit Serravalle in San Marino, die andere kraker in de tweede voorronde waar heel Europa haar blik op heeft gericht. En de return in Armenië, waar het vast ook wel eens een heksenketel kan zijn, kunnen we eigenlijk al overslaan, want zelfs een reglementaire nederlaag omdat er niemand komt opdagen zou niet fataal zijn. Niets moet, alles mag, weinig weerstand, je kunt het, kortom, een vakantiegevoel noemen. De wedstrijd in Jerevan sla ik dan ook over, daar mis ik nu zéker niks meer aan. En als student vage-dingen-kunde heb ik er gewoon het geld niet voor. Eerder dit jaar heb ik het al eens een week lang moeten uitzingen op statiegeldbonnetjes, maar zulke tekorten kan ik in de zomer inlopen, als zwetende ober op het terras aan de snelweg, in een veel te warm werkkostuum, tussen droge varkenshazen en smeltende dame blanches. En trouwens, zelfs al had ik de tijd en het geld om twee dagen over een vliegtuigvlucht van drie uur te doen, of om 4500 kilometer heen en 4500 kilometer terug te rijden, alsnog moet je wel héél gek van NAC zijn om dat af te leggen, voor een wedstrijd die nergens om gaat, in een land waar je normaal gesproken alleen geblinddoekt in een kofferbak terechtkomt. En zo gek is niemand. Toch? 

(klik hier voor deel VII)